همچنین، می تواند از مشارکت در کارهای خیر بزرگ باشد، تا محافل بزرگ مذهبی، تا تاکسی های اینترنتی، تا نوآوری های بزرگ و تا قهرمان پروری و همدردی با قهرمانان پلاسکو.
تهران نقش بی بدیلی در اقتصاد ملی ایران دارد. آمار سال 1386 نشان می دهد که سهم استان تهران از ایجاد ارزش افزوده اقتصادی کشور، معادل 22 درصد بخش ساختمان، 43 درصد بخش حمل و نقل، 49 درصد مستغلات و 68 درصد ارزش افزوده بخش واسطه گری های مالی کل کشور است.
با این شرایط آیا نمی شود طرحی نو درانداخت تا تهران به عنوان الگوی ملی در توسعه تولید و اشتغال ملی باشد؟ برای تحقق چنین مهمی، باید نگاهها به اداره شهر تهران تغییر کند و پارادایم جدیدی در توسعه شهری ایجاد کرد. نگارنده، معتقد است به دلایل زیر امکان ایجاد یک نقطه عطف اقتصادی در کشور با محوریت و شروع از تهران کاملا در دسترس است:
* تراکم تهران، تسهیل گر توسعه
برخی اندیشمندان حوزه اقتصاد شهری، به رابطه مثبتی میان تراکم جمعیتی و تاسیس شرکت های جدید و در نتیجه توسعه اقتصادی کشورها دست یافته اند. به اعتقاد آنان هر چقدر رقابت در یک منطقه بالاتر باشد، رشد اقتصادی آن منطقه نیز بالاتر خواهد بود. از طرف دیگر، تراکم جمعیتی باعث کارایی بالاتر نظام تولید، عرضه و مصرف است. برخی نهادهای بین المللی به این نتیجه رسیده اند که مهمترین دلیل اینکه چرا شهرها باید از کشورهایشان نرخ کارافرینی بیشتری داشته باشند اثر تراکمی است. این یک دارایی مهم تهران امروز است. تهران به عنوان یک شهر متراکم، می تواند نقش ملی و بین المللی خود را در توسعه دانش بنیان ایران گسترش دهد.

*مهاجرت و تنوع؛ نقطه قوتی دیگر
پژوهشی در مورد مناطق کشور آلمان، نشان می دهد که تعداد افراد خلاق در یک منطقه با میزان بالای مهاجرت به آن منطقه، میزان نوآوری ، اشتغال و شرکت های تازه تاسیس رابطه ای مثبت دارد. شاید این بدان دلیل است، که براساس فرضیه جغرافیای اقتصادی، افراد بسیار مستعد تمایل به زندگی بصورت متمرکز (از لحاظ جغرافیایی) دارند.
تهران امروز، محل تجمع بخش قابل توجهی از اندیشمندان، کارآفرینان و سرمایه گذاران سراسر کشور است که می توانند در بستری مناسب، فرایند توسعه شهر را تسهیل کنند.

*سرمایه و دانش، موتور محرک کارآفرینی تهران
این روزها، عمده نظریه پردازان توسعه، معتقدند دلایل رشد سریع و مؤثر اقتصاد ملی برخی کشورها نسبت به دیگر کشورها ریشه در فعالیت های کارآفرینانه دارد. تهران، یکی از بالاترین نرخ های باسوادی و تحصیلات و مهارت را در کشور دارد. برنامه ریزی برای استفاده از آموزش، سرریز دانش، وجود بازار های تخصصی و زیرساخت ها می تواند به توسعه اقتصاد دانش بنیان تهران بیانجامد. رتبه امروز کارآفرینی تهران در میانه شهرهای بزرگ دنیا است که می شود با برنامه ریزی و تلاشی مضاعف به 5 شهر اول دنیا رسید. لازمه این کار رشد شرکت‌های بزرگ و کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط در زمینه های اولویت دار است.

* وضع فعلی تهران
در چشم انداز طرح جامع، تهران؛ شهری دانش پایه، هوشمند و جهانی، شهری روان با رفاه عمومی و زیرساختهای مناسب، همراه با تعدیل نابرابریها و تامین عادلانه همه حقوق شهروندی و کلانشهری با عملکردهای ملی و جهانی و با اقتصادی مدرن و مرکزیت امور فرهنگی - پژوهشی و سیاسی در سطح کشور، و حداقل یکی از سه شهر مهم و برتر منطقه آسیای جنوب غربی عنوان شده است. اما، شرایط کنونی تهران، کلید واژه هایی چون آمایش نامناسب زیرساخت ها، نداشتن الگوی بومی توسعه - پیشرفت، نبود مدیریت یکپارچه شهری (مثل کمترین هماهنگی بین دستگاه‌های خدمات‌رسان همچون شهرداری، اداره برق، گاز، آب، مخابرات و غیره با یکدیگر)، بدنه متورم و با بهره وری پایین شهرداری، ضعف نظام فنی اجرایی به ویژه در طرح های مشارکتی، ضعف سیستم ها و روش های پایش عملکرد و ضعف بانکهای اطلاعاتی را به ذهن متبادر می کند.
همچنین، کمبود زیرساخت های شهر الکترونیک و مشکلات اقتصادی همچون هزینه بالای اداره شهر، درآمدهای ناپایدار، حجم بالای پروژه های نیمه تمام، بدهی به پیمانکاران و وابستگی شدید بودجه به عوارض ساختمانی و کمبود درآمدهای پایدار از چالش های بزرگ این روزهای شهر تهران است.
امروز چالش های زیست محیطی یک معضل جدی در شهر تهران هستند. در اینجا بسنده می کنم به ذکر ماده193 برنامه پنجم توسعه که طی آن «شهرداری‌ها موظّف شده‌اند تا پایان سال چهارم برنامه، پسماندهای شهرها را با روش‌های نوین و فنّاوری‌های جدید، با اولویت روش‌های ارگانیک از قبیل ورمی‌کمپوست بازیافت کنند. از سال پایانی برنامه هر گونه دفن پسماند در این‌گونه شهرها مطلقاً ممنوع است.» این در حالی است که امروز حدود 50 درصد کل پسماندهای شهری پردازش شده بازیافت می شوند و تنها در حدود 6 درصد پسماندهای ساختمانی و عمرانی تولیدی جداسازی می شوند. این موضوع در کنار فرونشست زمین، آلودگی هوا، خاک و آب تهران امروز را در شرایط ناگوار زیست محیطی قرار داده است.

* جمع بندی و نتیجه گیری
در اقتصاد دانش بنیان امروزی دنیا، شهرهایی از جهان در فرایند توسعه موفق بوده اند که توانسته اند با مشارکت طبقه خلاق، موجبات کارآفرینی و رشد شغلی و فعالیت های نوآورانه را گسترش دهند. برای چنین مهمی، مهندسی مجدد همه فرآیندهای اداری و قانونی اداره شهر تهران در جهت ایجاد شهری کارآفرین ضروری است.
امروز فرصت های کارآفرینی و اشتغالزایی تهران نه در فرصت های معمول سابق است، بلکه باز زنده سازی و به کارگیری پتانسیل های بالقوه شهر تهران و فرصت آفرینی کارآفرینانه راه تولید و اشتغال آینده است. این راه می تواند از صنعت بازیافت باشد، تا راهکارهای توسعه شهر هوشمند، از سیستم های حمل و نقلی نو باشد تا توسعه زیرساخت های شهر الکترونیک و از توسعه سرمایه گذاری ها باشد تا افزایش بهره وری اداره شهر با بهبود روش ها.
قدم گذاشتن در چنین مسیری، با مهندسی مجدد همه فرآیندهای اداری و قانونی اداره شهر، از صدور مجوزهای شهرداری گرفته تا مکانیزم های تشویقی کارآفرینانه، از توسعه بازارهای مالی گرفته تا ارتقاء نهادها، از پاسخگویی نهادها تا اعتماد و مشارکت عمومی در توسعه، از آموزش گرفته تا توسعه مراکز رشد، از کاهش مراکز آلاینده تا کسب و کارهای با فناوری بالا، از توسعه در سطح ملی گرفته تا الگو شدن در سطح جهانی و از توسعه فضای رقابت منصفانه گرفته تا توسعه پایدار را می طلبد. چنین شهری، علاوه بر اشتغال آفرینی، منابع کافی درآمدی پایدار برای اداره خود را خواهد یافت.
..............................
* عضو هیأت علمی دانشگاه و عضو هیأت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران
http://www.irna.ir/fa/News/82472970/